Pesten is een verschijnsel dat voorkomt in alle culturen, alle landen, alle lagen van de bevolking en op alle leeftijden. Uit onderzoek blijkt ook dat ongeveer één op de veertien kinderen regelmatig wordt gepest. Een derde houdt dit geheim, terwijl 79 procent van deze kinderen al meerdere schooljaren wordt gepest. (nu.nl). Grote kans dat ook jouw kind in aanraking komt met pesten. Pesten betekent het systematisch misbruiken van je persoonlijke macht en/of kracht om anderen die zich niet of moeilijk kunnen verweren pijn te doen, te intimideren of bang te maken met de bedoeling er zelf beter van te worden.

Het verschil tussen plagen en pesten
Bij plagen zijn beide partijen aan elkaar gewaagd en soms zelfs vrienden van elkaar. Als je geplaagd wordt, kun je altijd terugplagen. Daar ontstaan geen problemen van. Plagen is niet gemeen, plagen is voor alle partijen grappig. Om plagen kun je lachen, niet iedere keer dezelfde is aan de beurt. Plagen is ook meestal 1 tegen 1 en is makkelijk te stoppen.
Het is niet zo dat je met plagen niet op hoeft te letten opletten. Als dezelfde persoon lang of veel geplaagd wordt, dan kan het zijn dat de ontvanger het niet meer leuk vindt. En dan is het pesten geworden.

Soms wordt de vraag gesteld is het nu plagen of Pesten, daar is maar 1 antwoord op. De ontvanger bepaalt of het Plagen of Pesten is. De zender kan het nog net zo leuk bedoelt of gezegd hebben, de ontvanger bepaald. Bij Pesten is de sfeer juist niet positief en er is altijd sprake van meer tegen 1. Er is sprake van een machtsverschil, het slachtoffer is niet in staat tegen de sterkere partij (pestkop met meelopers) te verweren. Pesten is altijd gemeen bedoeld en het kan niet in je eentje worden gestopt. Als je gepest wordt dan voel je je heel alleen.
 

Als het niet fijn is, maar het vervelend vindt wat iemand doet, dan is het geen plagen, maar PESTEN! Belangrijk om te onthouden: De ontvanger bepaalt of het plagen of pesten is!

Verschillende soorten pesten
Pesten kan op veel verschillende manieren gebeuren. De meest voorkomende vormen van pestgedrag worden hieronder genoemd.
Verbaal pesten: schelden, naroepen, imiteren, belachelijk maken of uitlachen; bedreigen: iemand tot iets dwingen, chanteren of intimideren;
Fysiek pesten: spugen, schoppen, slaan of knijpen;
Materieel pesten: spullen stukmaken, afpakken of verstoppen;
Relationeel pesten: iemand buitensluiten, over iemand roddelen of geruchten verspreiden;
Digitaal pesten / cyberpesten: belastend materiaal (foto’s, filmpjes, roddels) via het internet/social media verspreiden; iemand via social media lastig vallen.

De verschillende rollen
Bij pesten denk je direct aan de pesters en de gepeste. Pesten gebeurt vaak niet alleen tussen pesters en gepesten. Meestal zijn er meer kinderen bij betrokken. Zo worden pesters aangemoedigd en geholpen door meelopers waardoor ze zich in hun gedrag gesterkt voelen. Ook houden veel kinderen zich afzijdig. Ze zien soms wel dat er gepest wordt, maar grijpen niet in. Gelukkig zijn er ook kinderen die wél de moed hebben om in te grijpen en de gepeste kinderen helpen.

Signalen gepesten
•    verandert het gedrag (stil en teruggetrokken of net agressief),
•    soms is er een terugval (duimen, bedplassen, …)
•    Klaagt herhaaldelijk over buik- of hoofdpijn of misselijkheid
•    Slaapt slecht(er), heeft plots nachtmerries
•    Lijkt ongelukkig of depressief
•    Heeft (minder) zelfvertrouwen, durft niets alleen
•    Verandert het eetpatroon
•    heeft regelmatig kapotte spullen of verwondingen
•    neemt geen klasgenootjes mee
•    wordt niet uitgenodigd voor feestjes
•    is bang om naar school te gaan
•    kiest een onlogische route van en naar school
•    overspannen en gestrest op zondagavond of aan het eind van een vakantie
•    is (vaak) alleen
•    lijkt geen enkele goede vriend in de klas te hebben.
•    kan beter opschieten met volwassenen dan met leeftijdgenoten.
•    toont een plotselinge of geleidelijke verslechtering in schoolresultaten.
•    verliezen de belangstelling voor hun schoolwerk en halen lagere cijfers.
•    vertoont onverwacht gedrag (bv spontane driftbuien)Signalen pester
•    doet stoer en wil imponeren
•    is vaak fysiek sterker dan het slachtoffer
•    wil overheersen en zichzelf bewijzen, ten koste van alles
•    is impulsief en reageert agressief bij tegenwerking
•    heeft een groot idee van zichzelf
•    omringt zich met meelopers die zorgen voor zijn aanzien
•    is eerder gevreesd dan geliefd in de groep
•    zet zich af tegen de groep, speelt de baas
•    pikt er snel zwakke plekken uit
•    kan zich moeilijk inleven in anderen
•    aanvaardt moeilijk regels en grenzen
•    reageert vaker impulsief en agressief
•    signalen van een dubbelleven: in de buurt van autoriteit is er niets aan de hand, op onbewaakte momenten misdraagt het kind zich
•     signalen van de omgeving dat je kind pest.Niet al deze signalen komen bij alle pesters of gepesten voor en al zeker niet in dezelfde mate. Het zijn enkele signalen die alarmbellen kunnen doen afgaan.

Gevolgen van pesten

Gevolgen voor de gepesten
Slachtoffers worden doorgaans op verschillende manieren gepest. Onderzoek laat zien dat na verloop van tijd ook andere klasgenoten (dus niet de pesters) het slachtoffer negatief beoordelen. Pesten heeft allerlei negatieve gevolgen voor de slachtoffers. Zo zijn pestslachtoffers vaak angstig, eenzaam en hebben zij vaker last van depressies dan kinderen die niet gepest worden. Sommige van deze gevolgen zijn op latere leeftijd nog merkbaar. Zo hebben volwassenen die in hun schooltijd gepest zijn veelal een lager zelfbeeld dan mensen die niet zijn gepest. Daarnaast vinden zij het vaak moeilijk om andere mensen te vertrouwen en hebben zij een grotere kans om last van psychische problemen te krijgen.

En die impact is er wel degelijk: op emotioneel vlak (gevoelens van minderwaardigheid, onzekerheid, eenzaamheid, angst), op sociaal vlak (moeilijk relaties aan te gaan of iemand te vertrouwen) en zelfs fysiek (door het gepest of als gevolg van de stress, zoals eetstoornissen, zelfverwonding, verslaving en hersenontwikkeling). Niet elk kind reageert op deze manier en niet bij elk kind zijn er op lange termijn negatieve invloeden, maar het kan wel. Tijdig de signalen van een gepest kind herkennen is dus van belang om de negatieve gevolgen te beperken.

Gevolgen voor de pesters
Voor sommigen wellicht verrassend is dat pesters zelf ook negatieve gevolgen ondervinden van hun gedrag. Onderzoek laat zien dat de kans groot is dat pesters ook wanneer zij volwassen zijn agressie en/of geweld zullen gebruiken om problemen op te lossen als zij op jonge leeftijd niet (goed) gecorrigeerd worden.

Gevolgen voor de buitenstaanders
Klasgenoten die niet direct bij het pesten betrokken zijn - ook wel buitenstaanders genoemd -  ervaren meerdere negatieve consequenties van pestgedrag in de groep. Zij voelen zich minder veilig in de klas, hebben een lager welbevinden en hebben minder zelfvertrouwen. Ook voelen zij zich soms schuldig, omdat zij niet hebben ingegrepen. Daardoor liggen hun leerprestaties lager en gaan zij met minder plezier naar school.

Hoe kom je er achter?
Kinderen durven niet te vertellen dat ze gepest worden en zullen ook niet vertellen dat ze die dag iemand gepest hebben. Hoe kom je er achter? Ga in gesprek met je kind. Ja, dat klinkt heel makkelijk, maar kan soms best lastig zijn. Als je vraagt: Hoe was het op school? Krijg je, als je mazzel hebt,  als antwoord: ‘Goed’